از کوهنوردی تا راهبری
اگر می خواهید راهبر توانمندی شوید باید با سرپرستهای توانا همکاری نمایید. آنها را مطالعه کنید؛ ببینید چگونه یک صعود را سازماندهی میکنند، تصمیم میگیرند و اعضای گروه را اداره می نمایند. ضمن کمک به این گونه سرپرستها، میتوانید در برخی از فعالیتهایشان سهیم شوید. راهبران کهنهکار، پیش از دیگران، به مراحل کار فکر میکنند، مشکلاتی را که ممکن است پیش آید در نظر میگیرند و برای آنها راه حل می یابند. اینگونه تمرین ذهنی، آموزش بسیار خوبی برای راهبران آینده است. باید عادت کنید که به کل برنامه و همهی اعضای گروه بیندیشید. این نخستین گام برای راهبرانه اندیشیدن است. فراموش نکنیم که مطالعهی رفتار سرپرستهای توانا، نباید منجر به تقلید تمامی حرکات آنها شود. اعضای گروه باید باور کنند که سرپرست، سبک و سیاقی دارد که از آن خود اوست. راهبری همیشه کار آسانی نیست، اما باید کاملاً طبیعی باشد. اگر فردی درونگرا هستید، به خودتان فشار نیاورید تا برونگرا جلوه کنید. هر کسی که مهارتهای فنی، اعتماد به نفس و علاقهی لازم به ایمنی گروه را دارد، میتواند یک راهبر موفق باشد. صعودی که در آن، شخص برای نخستین بار مسئولیت سرپرستی را به عهده میگیرد، باید کاملاً در محدودهی تواناییهای وی باشد. حضور یک سرپرست باتجربه در گروه برای کمک فکری در شرایط بحرانی، اقدام سودمندی است. سرپرست تازه کار باید زمان بیشتری برای سازماندهی صعود صرف کند و از افراد باتجربهی گروه، اطلاعات ضروری بیشتری دریافت نماید. وی باید حتماً کارها را میان اعضا تقسیم کند تا بتواند از مهارتهای آنان بهره بگیرد. به این حقیقت که تجربهای در زمینهی راهبری ندارید، دامن نزنید؛ زیرا تنها نتیجهی آن کاهش اعتماد اعضای گروه به شماست.
هر کوهنورد یک سرپرست:
هر یک از اعضای گروه باید برای انجام یک وظیفهی مشترک تلاش کند: ایجاد انسجام، یکپارچگی و حس همکاری در گروه و پیشبرد بیخطر گروه به سمت هدف. به بیان دیگر همهی اعضا باید در مسئولیت راهبری سهیم باشند. راهبری فردی، به معنی آگاهی و هوشیاری نسبت به گروه و چگونگی پیشرفت آن است: آیا کسی عقب مانده است؟ آیا مشکلی وجود دارد؟ آیا کسی برای پیشروی نیازمند تشویق است؟ برای کمک به گروه چه میتوان کرد؟
هر یک از اعضا باید در فرآیند تصمیمگیری گروهی شرکت نماید. تجارب شخصی هر کوهنورد میتواند برای گروه مفید باشد؛ اما اگر دربارهی آن حرفی نزند، پنهان خواهد ماند. یکی از کارهای مهم راهبر، ایجاد جو حمایت و پشتیبانی در گروه است. هر عضو گروه باید مطمئن باشد که دیگران به او توجه دارند و به او کمک خواهند کرد. همواره در این کارها سهیم شوید: برپا کردن چادر، تهیهی آب، حمل طناب و....
همکاری گروهی، یک پدیدهی نامحسوس است ولی میتواندگروه را قدرتمند سازد. همکاری، عامل تعیینکنندهی موفقیت یک گروه و وظیفهی هر یک از اعضای آن است. جدا شدن اعضا از یکدیگر، موجب ضعف گروه میشود. آگاهی مداوم از موقعیت تک تک اعضا را تمرین کنید تا بتوانید گروه را یکپارچه نگه دارید. اگر در جلو گروه گام برمی دارید، گاهوبیگاه به پشت سرتان نگاه کنید. اگر خیلی جلو افتاده اید، بایستید تا دیگران برسند و پیش از حرکت دوباره، کمی به آنها استراحت دهید. در جستجوی مسیر مشارکت کنید. اگر تک تک اعضا در روند مسیریابی شرکت کنند، احتمال گم شدن گروه کاهش می یابد. نقشه ها، کتابهای راهنما و سایر اطلاعات مربوط به منطقه صعود را مطالعه نمایید. خودتان را به کاربرد مکرر نقشه، قطبنما و سایر ابزار پیمایش، در طول مسیر عادت دهید تا در هر لحظه، موقعیت خود را بشناسید. در مورد میزان دانش، مهارت و آمادگی خود مسئولیتپذیر باشید. مطمئن شوید که توان اجرای برنامهی مورد نظر را دارید. خودتان را بهخوبی آماده و تجهیز کنید. در مورد پیچیدگی صعود و تجهیزات ضروری از افراد با تجربه گروه کسب اطلاع کنید. در طول مسیر هر جا کار را فراتر از حد توان خود دیدید، با گروه در میان بگذارید. فکر کردن به گروه و مصالح آن، مهمترین گام در روند آماده شدن برای سرپرستی است.
نتیجه:
حتی «سرپرستهای مادرزاد» تنها از راه کسب تجربه تبدیل به یک سرپرست خوب میشوند. برای به دست آوردن «حس کوهستان» یعنی توانایی تشخیص خطر و دور کردن گروه از دشواریها، باید زمان زیادی در کوه گذراند. در شرایط خوب و بد به کوهستان بروید و به جای یک مسیر آشنا، خود را در معرض مسیرهای متفاوت و محیطهای متنوع قرار دهید. برای این منظور میتوانید به گروهی از کوهنوردان ماجراجو و باتجربه بپیوندید، آنها را مشاهده کنید و از آنان یاد بگیرید. هنگامی که تجربهی کافی به دست آوردید و سرپرستی دیگران را آغاز کردید، باید امنیت و آسایش دیگران را در دستور کار قرار دهید و هیچ فرصتی را برای یادگیری از دست ندهید.
سرپرستی کاری دشوار است. سرپرست باید کارهای ضروری را بشناسد و اعتماد به نفس لازم برای انجام آنها راداشته باشد. او باید ویژگیهای مدیر، سیاستمدار، قاضی، حلال مشکلات، هواشناس و روانشناس را یکجا داشته باشد. او باید با تجربه، شکیبا، مهربان، جوانمرد، بزرگوار، خونسرد و قابل اعتماد باشد. البته در ازای همهی این مسئولیتها و دشواریها، رضایت و لذت راهبری پیروزمندانه و بی خطر گروه به سوی اهداف تعیینشده، تنها و تنها به سرپرست گروه تعلق دارد.
از طرح درس کارآموزی کوه پیمایی